นกฟีนิกซ์ม่วงกลางดงเหยี่ยว
ในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมาเวลาคุยถึงประเทศไทยหรือรัฐไทยนั้นดูจะไม่มีข่าวดีอะไรเลย พอได้ยินแต่ข่าวร้ายด้านเศรษฐกิจ คอร์รับชั่น นักการเมืองทะเลาะกันมากๆเข้า ผู้คนก็ดูสิ้นหวังไปกันหมด
แต่เมื่อวานผมได้มีโอกาสฟังเรื่องราวหนึ่งที่ HOW Club ซึ่งน่าจะเป็น”ข่าวดีหนึ่งเดียว” ในระดับประเทศในรอบหลายเดือนที่ได้ยิน..
เรื่องราวนั้นเป็นเสมือนนกฟีนิกซ์ที่ตายในกองเพลิงแล้วกลับมาใหม่ได้ เป็นเรื่องราวที่ไม่มีใครเชื่อว่าจะรอดมาได้จากจุดต่ำสุดที่หนี้สินล้นพ้นตัว การเมืองแทรกแซงจนเสื่อม แถมเจอโควิด ไม่มีรายได้ใดๆเข้ามา รัฐบาลก็ไม่ได้ใส่เงินมาช่วยเพราะคนต่อต้านทั้งบ้านทั้งเมือง อยากให้เจ๊งๆไปด้วยซ้ำ
เรื่องราวนั้นเป็นเรื่องการพลิกฟื้นการบินไทย และกลุ่มคนเล็กๆที่พาการบินไทยรอดมาได้ก็คือคณะผู้บริหารและประธานแผนฟื้นฟูที่นำโดยประธานแผน ดร ปิยสวัสดิ์ อัมระนันท์..
……
พี่เตา บรรยง พงษ์พานิช โทรมาหาผมเมื่ออาทิตย์ก่อนและบอกว่าอยากให้จัด session และชวน ดร ปิยสวัสดิ์มาเล่าให้ฟัง เมื่อวาน ดร ปิยสวัสดิ์ไม่ได้มาคนเดียว แต่พาคณะผู้บริหารของการบินไทยรวมถึง DD การบินไทยมาด้วย
พี่เตาบอกว่าที่อยากให้จัดและอยากให้คนฟังเยอะๆนั้นมีสามเหตุผล ประการแรกก็คืออยากให้เป็นบทเรียนเรื่อง business transformation ของการบริหารจัดการวิกฤติ ประการที่สองก็อยากจะเชิดชูคนที่ทำดี ทำประโยชน์ให้บ้านเมือง
และประการที่สามก็คือ…
…….
— เจ้าจำปีตกทะเล
การบินไทยก่อนโควิดนั้นก็อยู่ในสภาพที่ย่ำแย่จากสาเหตุที่ใครๆก็รู้กันทั่วบ้านทั่วเมืองถึงความไร้ประสิทธิภาพและการแทรกแซงจากการเมืองอย่างหนัก เด็กฝาก เด็กเส้น บริษัทที่ทำมาหากินอย่างไม่โปร่งใสเต็มไปหมด จนแม้แต่ในช่วงปีก่อนโควิดที่อุตสาหกรรมการบินโลกเติบโต กำไรกันทั่วหน้า การบินไทยก็ยังขาดทุนเยอะมากแม้ผู้โดยสารเต็มแน่นแทบทุกไฟล์ท ต้นทุนสูงในทุกด้านจนแข่งขันไม่ได้ ขาดทุนสะสมสูงจนอยู่ในอาการโคม่าในระดับหกหมื่นกว่าล้านบาท
เหตุโควิดในปี 2020 คือประตูตอกฝาโลงอย่างสมบูรณ์แบบ อุตสาหกรรมที่โดนหนักสุดก็คือการบินเพราะรายได้กลายเป็นศูนย์เพราะการท่องเที่ยวหยุดชะงักลง สายการบินในหลายประเทศนั้นรัฐต้องอัดฉีดเงินเพื่อพยุงสายการบินแห่งชาติไว้ รัฐบาลพลเอกประยุทธ์ในตอนนั้นก็มีแผนจะพยุงแต่ด้วยชื่อเสียของการบินไทยที่สังคมเอือมระอา ก็เกิดแรงต้าน มีแต่คนค้านและอยากให้ปล่อยให้เจ๊งไปแล้วตั้งสายการบินแห่งชาติใหม่จะดีกว่า
การบินไทยในตอนนั้นก็คือเครื่องยนต์ดับทุกเครื่องและต้องตกทะเลอย่างแน่นอน
— นักบินผู้กล้าขับเครื่องบินเครื่องยนต์ดับ
พี่เตา บรรยง ผู้ที่วิพากษ์พลเอกประยุทธ์หลายเรื่อง ถึงกับเอ่ยปากชมการตัดสินใจของพลเอกประยุทธ์ที่ทาบทาม ดร ปิยสวัสดิ์ อัมระนันท์ อดีตดีดีการบินไทยผู้พลิกฟื้นการบินไทยมารอบหนึ่งเมื่อสิบกว่าปีก่อน ก่อนที่จะถูกการเมืองปลด ให้มาช่วยกอบกู้การบินไทยที่ต้องเข้าแผนฟื้นฟูเพราะหนี้สินล้นพ้นตัว พร้อมกับให้กระทรวงการคลังขายหุ้น 2% ให้กองทุนวายุภักษ์เพื่อปลดความเป็นรัฐวิสาหกิจจากการบินไทยเพื่อให้คล่องตัวขึ้น
ดร ปิยสวัสดิ์ เล่าว่าที่กล้ารับงานที่ยากขนาดนี้และอาจจะเอาชื่อมาทิ้งก็ได้ ส่วนหนึ่งก็เพราะปฏิเสธคำขอได้ยาก ความผูกพันในฐานะที่เคยทำงานที่การบินไทยก็อีกส่วน และก็เชื่อว่ายังมีคนเก่งในการบินไทยอยู่ เพียงแต่ไม่ได้รับโอกาสเท่านั้น พอมาถึง ดร ปิยสวัสดิ์ก็ค่อยๆเลือกผู้บริหารจากความรู้ความสามารถจริงๆ ทั้งหมดเป็นคนใน ไม่มีมืออาชีพจากภายนอกแต่อย่างใด
ผมนึกถึงคำที่คมสันต์ ลีเคยเล่าถึงเหตุที่ได้ทำเหมืองทรายตั้งแต่อายุน้อยว่า เพราะเหมืองใกล้เจ๊ง เถ้าแก่ก็ถอดใจอยากทำอะไรก็ทำ “ม้าใกล้ตาย รักษายังไงก็ได้” คมสันต์เล่าไว้แบบนั้น ซึ่งทำให้ผมคิดถึงสถานะการบินไทยในวันนั้นเหมือนกัน
— Mission Impossible
ดร ปิยสวัสดิ์เล่าถึงการแก้ปัญหาทีละส่วน ในช่วงแรกก็คือการอยู่รอดให้ได้ในสภาวะที่บินก็ไม่ได้ ค่าใช้จ่ายก็สูงมากโดยเฉพาะต้นทุนพนักงานที่ต้องจ่ายเดือนละสามพันล้านบาท เงินสดในมือก็ร่อยหรอจนช่วงนึงเหลือแค่หกพันล้าน ด้วยการพยายามหาเงินสดด้วยการตัดอวัยวะรักษาชีวิต ขายเครื่องบินที่ไม่ได้ใช้ออก ขายตึก พยายามทวงหนี้หน่วยงานรัฐที่ติดค้างอยู่ ได้ตรงไหนก็เอาตรงนั้น ขายปาท่องโก๋ก็ขาย ขายตึก ขายสมบัติอะไรได้ที่ไม่กระทบการดำเนินงานก็ขาย เจรจาใครได้ก็เจรจา
ดร ปิยสวัสดิ์บอกว่า ข้อดีของการไม่ได้เป็นรัฐวิสาหกิจก็คือสามารถขายเครื่องบินต่ำกว่า book value ได้ เพราะถ้าเป็นรัฐวิสาหกิจ ถ้าไปขายต่ำกว่า book value ต่อให้มีเหตุมีผล ขายตามราคาตลาดก็อาจจะโดน สตง ปปช เล่นงานได้
ดร ปิยสวัสดิ์ให้เครดิตคณะผู้บริหารชุดที่ฝ่าฝันวิกฤติจนรอดมาในเวลา 5 ปีเป็นอย่างมากในการสู้สุดใจ คุยกับพนักงาน สหภาพ เจรจาลดพนักงานจำนวนมาก จ่ายชดเชยแบบผ่อนเพราะไม่มีเงินพอ ค่อยๆปรับต้นทุนจากเดิมค่าใช้จ่ายพนักงานสูงประมาณ 23% ของรายได้ จนเหลือ 10-12% ของรายได้ซึ่งเป็นตัวเลขที่ต่ำที่สุดในสายการบินหลักของโลก ทำให้ค่าใช้จ่ายลดลงอย่างมาก
การเจรจาเจ้าหนี้ก็เป็นไปอย่างเข้มข้น การเข้าแผนฟื้นฟูก็มีข้อดีที่ทำให้ได้หยุดพักการจ่ายดอกเบี้ยและเงินต้น เจรจาจนเจ้าหนี้ตกลงในแผนการ การบินไทยตัดสินใจจะไม่ haircut หนี้แต่ยืดกำหนดชำระเอา และก็เริ่มเดินหน้าแก้ไขเรื่องที่แก้ไม่ได้ในช่วงปกติ ตั้งแต่การปรับวิธีการรับ การโปรโมทพนักงานให้เป็นระบบ merit ยกเลิกระบบเส้นสายจนเกือบหมด ปรับระบบเอเจ้นท์ใหม่ให้เป็นธรรมกับการบินไทย เอาให้รอดให้ได้ ช่วงหนึ่งการบินไทยต้องบินโดยไม่มีหนังฉายบนเครื่องเพราะไม่มีงบไปจ่ายค่าหนังเลยด้วยซ้ำ
ดร ปิยสวัสดิ์ เล่าถึงความโชคดีในความโชคร้ายไว้ด้วยว่า ในที่่สุดรัฐบาลก็ไม่กล้าใส่เงินมาช่วยการบินไทยตามแผนที่เคยเตรียมไว้ห้าหมื่นล้านเพราะแรงต้านจากสังคมสูงมาก แต่ดร. บอกว่ากลับเป็นโชคดีเพราะพอไม่มีเงินเข้ามา บริษัทก็เข้าสภาวะวิกฤติเร็ว ก็เลยปรับเปลี่ยนอะไรได้ง่ายและตรงจุด แรงต้านก็น้อยเพราะถ้าไม่ปรับ ไม่ลดก็จะไม่มีอะไรเหลือ
เข้าลักษณะกันดารคือสินทรัพย์โดยแท้…
— New business model
ดร ปิยสวัสดิ์และทีมผู้บริหารออกแบบลักษณะธุรกิจของการบินไทยใหม่ จากเดิมต้องบินแบบ point to point คือขายจุดหมายปลายทางอย่างเดียวให้เป็นแบบเครือข่าย เป็น HUB มากขึ้น คือเป็นศูนย์กลางในการบินต่อไปที่อื่นในภูมิภาค ซึ่งทำให้มีดีมานด์สูงขึ้นมากและทำให้สามารถขายตั๋วได้ราคาสูงและมีการจองล่วงหน้านาน ขนาดนักท่องเที่ยวจีนที่มาเมืองไทยน้อยลงก็ยังใช้บริการการบินไทยเพื่อต่อเครื่องไปที่อื่น ทำให้ผลกระทบจากการนักท่องเที่ยวลดลงแทบไม่มี การใช้ dynamic pricing ตามดีมานด์ซัพพลายก็ทำให้ราคายืดหยุ่นและมาร์จิ้นดีขึ้นมาก
การยุบรวม Thai smile ก็ทำให้ยุทธศาสตร์นี้เกิดประโยชน์มากขึ้นนอกจากการลดขาดทุนของไทยสไมล์ได้แล้ว ก็ทำให้เดิมการต่อเครื่องไปไทยสไมล์จะยุ่งยาก หลายไฟล์ทเช็คกระเป๋าตรงก็ไม่ได้ ทำให้นักท่องเที่ยวไม่สะดวกและไปบินสายการบินอื่น พอสะดวกขึ้นก็ทำให้ราคาค่าตั๋วในประเทศก็ขายได้ราคาดีขึ้นอีกเยอะด้วย
การปรับ type ของเครื่องบินก็สามารถทำได้อย่างตรงไปตรงมาจากแต่ก่อนมีนักการเมือง มีผลประโยชน์มาแทรกแซง เครื่องบิน type ไหนไม่คุ้ม บินแล้วขาดทุนก็ขายทิ้ง และซื้อหรือเช่าเครื่องบินใหม่ตามยุทธศาสตร์ที่วางไว้จริงๆที่จะเป็น network airline เชื่อมต่อไปจุดหมายในภูมิภาค ทำให้ต้นทุนการบินก็ลดลงไปมาก
ใช้เวลาค่อยๆปรับ ค่อยๆแก้ จากแค่ให้รอด จนเริ่มโต อดทน ทำงานหนัก ใช้เวลา 5 ปี จนตอนนี้การบินไทยพอเริ่มมีสตางค์ ตอนนี้ก็เข้าสู่ยุคการปรับปรุงการบริการ เก้าอี้โดยสาร ระบบภายใน call center เริ่มรับลูกเรือมากขึ้นและมีแผนขยายฝูงบินให้เป็นร้อยกว่าลำจากปัจจุบัน 79 ลำในอีกสามสี่ปีข้างหน้า
— นกฟีนิกซ์
จากบริษัทที่เรียกว่าตายไปแล้วก็ได้ หนี้สินล้นพ้นตัว การเมืองแทรกแซง คนเกลียดชังทั้งเมือง รัฐบาลไม่ใส่เงินเข้ามาช่วย เจอโควิดเล่นงานอีก ใช้เวลา 5 ปีในการฟื้นฟู ทิศทางที่ถูกต้อง คณะผู้บริหารและพนักงานทำงานกันอย่างเข้มแข็ง ทุ่มเทและปราศจากการแทรกแซง การบินไทยปัจจุบันมีเงินสดแสนกว่าล้าน มีส่วนทุนเป็นบวกจนได้ออกจากแผนฟื้นฟูเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา กำไร margin ของบริษัทสูงที่สุดในโลกในปีที่ผ่านมา D/E หรือหนี้สินต่อทุนที่เคยสูง 20 เท่าก็เหลือ 4 เท่า กลายเป็นบริษัทที่แข็งแรงมากๆ โปร่งใส มีแผนจะกลับเข้าตลาดหุ้นเร็วๆนี้
เหมือนนกฟีนิกซ์ที่ฟื้นจากความตายขึ้นมาได้อย่างน่าอัศจรรย์
— นกฟีนิกซ์สีม่วงในดงเหยี่ยว
คำถามที่ค้างคาใจของนักลงทุนและผู้ที่ได้ยินเรื่องราวอันแสนน่าประทับใจนี้น่าจะมีคล้ายกัน มีผู้ฟังถามพอการบินไทยเปลี่ยนจากถ่านกลายเป็นทองแล้ว ทีนี้ก็จะมีเหยี่ยว มีอีแร้งที่อยากจะมาหาผลประโยชน์ มีการเมืองเข้ามาขแทรกแซงอีกเพราะมีขุมทรัพย์ที่ล่อตาล่อใจ แถมรัฐก็ยังถือหุ้นอยู่เกือบครึ่ง จะทำอย่างไรถึงจะรอดปากเหยี่ยวปากกาได้
ดร ปิยสวัสดิ์บอกว่า ส่วนตัวก็ยังอยู่ในฐานะกรรมการไปอีกหนึ่งปี ก็จะช่วยประคับประคองและส่งต่อให้กรรมการใหม่อย่างระมัดระวังที่สุด และเชื่อมั่นในทีมผู้บริหารและพนักงานที่ต่อสู้ฝ่าฟันด้วยกันมาว่าเป็นทีมที่เข้มแข็งเป็นอย่างมากที่จะยืนหยัดในหลักการของประสิทธิภาพและความโปร่งใส ไม่ให้ใครเข้ามาแทรกแซงได้
แต่ผมฟังจากน้ำเสียง ก็รู้ว่า ดร ปิยสวัสดิ์ก็ไม่ได้มั่นใจร้อยเปอร์เซนต์นัก….
…..
พี่เตา บรรยงพยายามโปรโมทและเล่าเรื่องการพลิกฟื้นการบินไทยให้มากที่สุด บอกถึงเจตนาว่าที่อยากให้จัดและอยากให้คนฟังเยอะๆนั้นมีสามเหตุผล ประการแรกก็คืออยากให้เป็นบทเรียนเรื่อง business transformation ของการบริหารจัดการวิกฤติ ประการที่สองก็อยากจะเชิดชูคนที่ทำดี ทำประโยชน์ให้บ้านเมือง
และประการที่สามก็คือ… ต้องการให้ผู้คนรับรู้และช่วยกันปกป้องการบินไทย ส่งเสียงดังๆไล่เหยี่ยวไล่กา นักการเมืองที่จะเข้ามาหาประโยชน์กันให้ได้ ปัจจุบันยังอยู่กับกระทรวงการคลังก็นับว่ายังปลอดภัยอยู่ แต่ความหายนะก็เกิดขึ้นได้อีกในอนาคตถ้าต้องถูกย้ายไปตกภายใต้กระทรวงที่มีนักการเมืองดูแลที่สามารถตั้งบอร์ด ปลดดีดีได้อีก
ซึ่งก็เป็นที่มาของบทความนี้ ที่อยากจะช่วยเผยแพร่เรื่องราวของการบินไทย ที่นอกจากจะให้ช่วยกันเฝ้าระวังเหยี่ยวกา ช่วยกันปกป้องสมบัติของชาติกันแล้ว ก็ยังเป็นการจุดประกายความหวังเล็กๆ ที่เป็นข่าวดีหนึ่งเดียวของภาครัฐไทยให้เห็นและเป็นตัวอย่างว่า ถ้าความโปร่งใสมาแล้ว รัฐวิสาหกิจหรือหน่วยงานภาครัฐก็จะแข็งแรงและดีได้กว่านี้มาก
กลับมา “รักคุณเท่าฟ้า” กันนะครับ….
ดูเพิ่มเติม :
https://www.facebook.com/61565226717037/posts/122168572118507557
เพจ Facebook :
บริษัท ฐาปนา16 จำกัด – รับเหมาก่อสร้าง ต่อเติม ออกแบบ และบริหารงานก่อสร้าง
บริษัท ฐาปนา16 จำกัด
เรามีทีมงานคุณภาพยินดีให้คำปรึกษาค่ะ
รับเหมาก่อสร้างต่อเติมออกแบบครบวงจร
Tel: 📞 061-859-4545
Email: tpn16.office@gmail.com
ให้คำปรึกษางานก่อสร้าง
รับเหมาก่อสร้าง
TPN16
Tapana16
ฐาปนา16
[vid_embed]
